De avond wordt geopend door André van der Tuijn, die aankondigt dat het vanavond een heel diverse avond wordt: weliswaar is het ‘film-analyse-avond’, maar er zijn slechts twee films voor analyse aangemeld. Daarom wordt het programma aangevuld met andere zaken, die natuurlijk altijd met film te maken hebben.
Zo beginnen we de avond met een eerbetoon aan oud-LVSL-lid Wout de Bruijne, die op 3 februari jl. is overleden. Vertoond wordt de film ‘Geboren en getogen in Leiden’, gemaakt na zijn pensioen (in 1995) met onder andere Mario Mazzacani en Henk Robbers. Met deze film wonnen zij destijds de eerste prijs van jury én publiek op het Cinefleur-festival en een bronzen plak bij de landelijke wedstrijd van de Nova. In de film vertelt Wout, al lopend op de burcht en allerlei andere plekken in Leiden, zijn levensverhaal: geboren als kind van een huisarts; “We mochten niet lachen, we mochten niet huilen. Geen geluid maken, want vader heeft spreekuur. Om de beurt moeten we naar de voordeur als de bel gaat, om patiënten in- en uit te laten. Ik beslis geen huisarts te willen worden”. Maar na een jaar tandheelkunde gaat hij toch geneeskunde studeren en wordt een bijzonder geliefde huisarts aan de Hoge Rijndijk, waar hij de praktijk van zijn vader overneemt (een jaar na diens overlijden). Een bijzonder indrukwekkende (en goed gemaakte) film. Na afloop vraagt André ons hoe goed wij elkaar eigenlijk kennen; en of dit niet iets voor ons allemaal zou zijn: een clublid die een filmportret maakt van een ander clublid (of over jezelf). Een suggestie om warm te houden.
Vervolgens wordt een korte film (gemonteerd door André van der Tuijn) vertoond over de première van de film ‘Emil…een filmer van formaat’ op 4 februari jl. Hierin zien we hoe mevrouw Corrie Timan en familie met een Chrysler uit 1947 thuis worden opgehaald en afgezet voor de rode loper bij het Trianontheater, gevolgd door een impressie van de filmvertoning. De film besluit met het vertrek van de familie Timan met de Chrysler.
Dan is het woord aan Henny Hartevelt, die vertelt over de cursus cinematografisch filmen die hij van de zomer heeft gegeven aan zes LVSL-leden. Het aanvankelijke idee van een korte speelfilm kon door omstandigheden niet doorgaan, maar er is wel een oefening gemaakt (met nadruk op kadrering, beeld en geluid) die nu vertoond wordt. Dat belooft veel voor de beoogde speelfilm, die hopelijk dit jaar alsnog gemaakt gaat worden.
Jaap Rostohar heeft de film ‘Boten met een verleden’ van Leo van Aubel geanalyseerd, een “outtake” van een reis- of vakantiefilm in de Verenigde Staten. Daarin zien we twee schepen (“geen boten”, verordonneert Jaap) in de haven van Long Beach, Zuid Californië: als eerste de Queen Mary uit 1934, een passagiersschip met twaalf dekken voor 2000 passagiers. Tot het schip in 1967 uit de vaart werd genomen stak het 1001 keer de oceaan over. En als tweede de Scorpion, een van oorsprong Russische onderzeeër, die vanaf 1998 als museum in de haven ligt. Dat was allemaal in 2014; vandaag is dag is de Queen Mary naast museum ook hotel en is de Scorpion vergaan, weggeroest. Jaap vindt het een mooie, duidelijke film. “Het intro is erg goed, je krijgt erg veel informatie met daarbij passende muziek. De historische gegevens worden duidelijk gebracht; denk aan de Rus met accent”. Het einde is verrassend, zegt Jaap, met name dat de onderzeeër niet meer bestaat. De titel is natuurlijk fout, de film gaat over schepen. De verhaalstructuur is een documentaire, er is uit de hand gefilmd, de editing is goed gedaan. Ook de audio is goed, onder andere door het toevoegen van werfgeluiden. Sommige zwartwitbeelden kunnen wat meer contrast gebruiken. Jaap laat wel zien dat stabilisering van de beelden (bijvoorbeeld met Mercalli) de film ten goede zou komen.
De film ‘Allemaal Ierland’ van Arie de Ridder en Marion Smit wordt geanalyseerd door André van der Tuijn. Ook deze film is een “outtake” uit een vakantiefilm, waarin de Rock of Cashel en de Jameson whiskey distillary in Midleton worden bezocht. In de film zien we (en leren we over) de Rock of Cashel (of Saint Patrick’s Rock), een zestig meter hoge kalksteenhoudende rots in Cashel, Ierland. Het daar gebouwde kasteel was zetel van de koningen van Munster vanaf de vierde eeuw totdat de rots in de twaalfde eeuw aan de kerk werd geschonken. Na een kort intermezzo met Ierse line dancers en een lunch in een horeca etablissement zien we beelden van de whiskey destilleerderij, afgesloten met een proeverij.
André begint met nog eens op een rijtje zetten wat voor soort films we onderscheiden:
– speelfilm (fictie)
- reportage (verslag, geen mening van de maker)
– documentaire (reportage met een mening daarover)
– genrefilm (zoals animatiefilm, clip, etc)
– vakantiefilm
De vakantiefilm is een soort reportage, meestal gemaakt voor de (mede)reizigers. Lastig is dat voor een goede film een scenario nodig is, terwijl dat voor een vakantiefilm moeilijk van tevoren te schrijven is. André categoriseert de film van Marion en Arie als een geslaagde vakantiefilm. De ‘W’s’ komen goed aan bod. “Een film is pas geslaagd als hij je boeit en dat doet deze film” concludeert André. “Als kijker wordt je zo onderdeel van het reisgezelschap”. Wat de film kan verbeteren is aandacht voor het geluid. De Ierse gids is goed te verstaan, alhoewel ondertiteling gewenst is. Maar daar waar de voice-over van Marion het overneemt blijft het volume van de gids te hoog. Ook de muziek hierbij is te hard. De cameravoering is OK: rustige tilts en pans (alles is met een GoPro gefilmd). Voor de neutrale kijker zijn de scenes in de cafetaria niet interessant; die kunnen beter weggelaten worden. Ook in het tweede deel van de film (over de whiskey stokerij) zijn de geluidsniveaus niet goed in balans: het voice-overniveau ligt onvoldoende boven het live geluid. Een leuk Hitchcockje: de oplettende kijker ziet Arie weerspiegeld in een whiskeyvat.
De avond is nog niet voorbij: Jaap Rostohar vertoont onder de titel ‘Promotieteam’ een korte impressie van de ledenwerfacties op Vogelvlucht en de cultuurmarkt in Voorschoten, waar LVSL-ers stands bemanden om leden te werven. Een leuk filmpje! Jaap roept de leden op om komend seizoen ook mee te doen aan dit soort acties.
Vervolgens laat Jaap zien hoe belangrijk green screens zijn in film door veel voorbeelden uit de filmindustrie te laten zien. Behalve green screens draagt ook allerlei software tegenwoordig bij aan filmische illusie: hele straten of steden worden op die manier gegenereerd. Jaap komt vervolgens terug op de LVSL green screen avond en laat wat resultaten daarvan zien. Daarna laat hij de ‘making of’ zien van een filmpje waarin hij zelf dubbel figureert in zijn keuken, waarbij hij het belang laat zien van J-cut en L-cut voor het geluid, terwijl hij gestoord wordt door een ‘mannetje’ (zijn dubbelrol). Het ‘vrijmaken van de achtergrond’ is bij foto’s goed te doen, maar is bij film een monnikenjob: het moet frame voor frame! Op internet vond hij CapCut, een AI-gestuurd programmaatje dat dat heel behoorlijk doet. Door in het resultaat hiervan de zwarte achtergrond te vervangen door een groene maak je als het ware digitaal een green screen. Ook met maskers kun je heel goed dubbelbeelden maken laat hij zien, maar je moet oppassen voor kleurverschillen. Het eindresultaat ‘Keukenfilmpje’ is een erg leuk filmpje geworden!
Tussendoor besteedt Jaap aandacht aan allerlei moderne AI-toepassingen, zoals Fooocus (gebaseerd op Gradio) en Stylar.ia waarmee je AI-images kunt genereren (zoals een sneeuwlandschap met een kasteel en een filmer met camera op statief, of een eend in een boom in een bos). D-ID is een animatietool gebaseerd op AI waarmee een plaatje bijvoorbeeld lipsynchroon kunt laten praten (je audio uploaden en hun software doet de rest).
Jaap maakt duidelijk dat AI heel veel gaat veranderen voor ons filmers. Het onderwerp verdient daarom meer tijd dan alleen vanavond; nu ging het allemaal wel erg snel! Maar Jaap heeft ons zeker betoverd met de mogelijkheden!
Ruud Smeenk