Weer zo’n geslaagde avond. Een gastspreker die boeiend over zijn werk vertelt. Waar je naar blijft luisteren.
En die interessante discussies met de zaal heeft. Waar je mag vragen wat je wilt en wanneer je wilt.
Over wie we het hebben…? Over Johan Overdevest.
Maandagavond 18 november 2024 was hij te gast bij onze Filmclub LVSL in Leiden (www.lvsl.nl).
Hij vertelde over zijn werk als programmamaker en presentator en hoe dat ooit begon.
Als kind wist hij al dat hij “bij de televisie” wilde. Hij werd bijvoorbeeld geïnspireerd door het programma Showbizzquiz dat destijds door Ron Brandsteder werd gepresenteerd.
Zijn ouders vonden hem nog te jong om televisie te kijken. En dus deed hij dat stiekem. Zo vroeg wist Johan al dat zijn toekomst bij de TV zou liggen.
Inmiddels heeft hij al heel wat producties op zijn naam staan.
De rode draad door deze films is interesse in de mens in verschillende hoedanigheden. Dat kan zijn nieuwsgierigheid, het naadje van de kous willen weten, mensen die nog een (laatste) wens hebben, praten met eenzame mensen, verrassingsbezoeken brengen enzovoort.
Kijk op Youtube maar naar deze films van hem:.
- Bollenjongens
- Knooppunt Holland
- Goud voor oud
- Zo doen wij dat
- Rijnlandroute
- Ik denk aan jou
- Niks te gek
Tijdens de middelbare school kwam hij in contact met het programma Jongbloed en Joosten. Hij werd zelfs uitgenodigd voor een drankje toen hij vertelde dat hij graag presentator wilde worden.
Jan Jongbloed belde hem enige tijd later voor een stageplek bij de TROS. Hij schreef toen ook tekst voor de 5 Uur Show van RTL. Werk vinden in die wereld was niet eenvoudig, want geen ervaring.
Johan wilde vooral zelf iets maken (filmen, presenteren). Hij deed de camera-opleiding en heeft Educatieve media gestudeerd.
Voetbalreporter zijn is wel wennen. Vooral als je collega vertelt waar je op moet letten om vervolgens een doelpunt te missen.
Zijn ervaring met werken in een grote organisatie (NTR) heeft ertoe geleid dat hij zelfstandig programma’s wilde maken en presenteren.
Johan werkt graag in een kleine setting met camera- en geluidsmens waarbij hij de presentator is. Editing van de filmbeelden besteedt hij (bij grote projecten) uit.
Dat hij een sociaal bewogen mens is blijkt wel uit zijn werk. Kijk maar eens naar Niks te gek. Daarin probeert hij samen met mensen hun droomwens waar te maken.
Johan is dus ZZPer, of “Zelfstandige Zonder Pensioen” zoals iemand in de zaal het formuleerde. Hij is dus niet in dienst van een organisatie.
Die zelfstandigheid betekent wel dat je alles zelf moet doen. Dat begint met een idee. Dan heb je een “afnemer” nodig. En wie betaalt zijn werk?
Hij maakt programma’s voor o.a. de publieke regionale Omroep West. En betaalt die omroep hem voor zijn programma? Nou nee.
De kosten van Omroep West worden betaald uit de overheidspot. Dat is vaak niet voldoende voor het aankopen van programma’s. Om de financiering rond te krijgen dragen gemeente, provincie en waterschappen bij in de kosten. Soms regelt Johan die financiering zelf. Hij weet immers wat de kosten zijn van een productie.
Bij het programma Ik denk aan jou worden de kosten (mede)gefinancierd door de gemeente Den Haag. Dus heeft hij contact met de betreffende wethouder. Dit is een mooi voorbeeld van zijn sociale betrokkenheid. Bekijk maar eens zo’n uitzending van Omroep West.
Tijdens het laatste deel van de presentatie gaat Johan wat dieper in op de Rijnlandroute.
Het is zijn idee wat hij wil maken. Het is niet door de provincie bedacht. Dat geldt ook voor de vragen die hij wil stellen aan de “mens op de werkvloer”. Niet aan een directielid van de bouwonderneming. “Die gaat een ander verhaal vertellen dan wat ik wil horen” aldus Johan. Daarom praat hij met de walsmachinist die een nieuw aangebrachte asfaltlaag moet pletten.
En ook bij Johan kan dan een “droomwens” opborrelen. Hij vraagt aan de bestuurder of hij een stukje mag walsen. En dat mag. “Niks te gek dus”!
Even later laat hij een medewerker uitleggen waarom er 6000 ankerstangen van 65 meter lengte nodig zijn om een bouwput op zijn plaats te houden. De kunst is dan een (te) technisch verhaal van een vakman toch duidelijk te krijgen voor de kijker. Dat doet Johan als interviewer op een prachtige manier van “stommetje spelen”. Zo vertaalt hij het verhaal van een specialist naar begrijpelijke taal. Geweldig.
Hij bedenkt steeds een vraag vanuit de kijker. Dat doet hij voortreffelijk en levert luchtige films op. “Dit werk moet bij je passen. Het is wie ik ben” zijn woorden van Johan Overdevest.
Heeft hij de volledige vrijheid om te laten zien en horen wat hij wil? Niet helemaal. Hoewel hij geen censuur wil, moeten sommige opnamen worden aangepast of opnieuw gedaan.
Dat kan te maken hebben met veiligheid en technische onjuistheden.
Een afgerond filmdeel mogen uitvoerders of opdrachtgevers eenmaal bekijken. Niet met de bedoeling om er van alles aan te wijzigen. Het moet zijn film blijven. Als echter in een gemonteerd filmdeel technisch onjuiste uitleg wordt gegeven moet dat worden gecorrigeerd. Als werklieden zich niet houden aan veiligheidsmaatregelen (geen helm dragen of niet gezekerd werk doen) wordt dat aangepast.
Het Rijnlandroute project bestaat uit drie delen:
- de nieuwe N206 Tjalmaweg
- de nieuwe N434 met Corbulotunnel
- project N206 Europaweg
Er zijn inmiddels 19 afleveringen gemaakt. En er komen nog meer. Zoals een aflevering over controle en onderhoud aan de tunnel die dan weer een tijdje wordt afgesloten.
Soms moeten shots meerdere keren worden opgenomen. Steeds vanuit een ander standpunt. Waarom? Er wordt met één camera gewerkt. Voor geluid wordt vaak met een “dasspeldmicrofoon” gewerkt. Bij wegwerkers een grappige benaming. Ook wordt er “gehengeld”.
Mooie opnamen zijn die van Johan als walsmachinist en “assistent operator” in de tunnelboormachine. In die laatste worden nooit kijkers toegelaten. Veel te gevaarlijk. En dat is begrijpelijk met een gevaarte dat een gat met een diameter van 11 meter boort en tegelijk de betonnen wandconstructie aanbrengt. Het is een ondergrondse fabriek voorzien van wc en kantine.
Maar als je Johan Overdevest bent heb je een streepje voor. Hij mag (?) dichtbij de beitel van dit grommende graafwerktuig worden gefilmd waar hij uitleg geeft.
Als je echt iets wilt lukt het vaak wel. Dat is wat hij graag doet. Op plaatsen komen waar je normaal niet komt.
Wat doe je als een specialist iets vertelt over een onderwerp dat niet zo boeiend is? Dan knoop je een ander gesprek aan zodat het een luchtig karakter krijgt.
Dat werd geïllustreerd tijdens het interview over het zuiveren van vervuild hemelwater dat afgevoerd moet worden uit de buis van de Corbulotunnel.
Een interessante vraag uit de zaal gaat over “sparren”. Er wordt Johan gevraagd of hij bij iemand zijn verhaal kwijt kan als hij daar behoefte aan heeft.
Die vraag leek hij niet te verwachten. Moest even nadenken maar vond het een goede vraag. En terecht, want als ZZPer heb je geen collega’s waar je een praatje mee maakt bij de koffiemachine.
Gelukkig kent hij een aantal mensen waar hij z’n verhaal kwijt kan.
En dit antwoord was een mooie afsluiting van een avond zoals er meerdere mogen komen.
Goed gedaan Johan en ontzettend bedankt voor je openheid.
Wim Hofman