Cursusavond 11 april 2022

Vanavond is José Bibián te gast en presenteert ‘Een wereld in 60 seconden’. Hij komt uitgebreid vertellen over zijn ‘one minutes’, 1-minuutfilmpjes, waarmee hij in de loop der jaren vele – ook internationale – prijzen heeft gewonnen. En natuurlijk worden er heel veel filmpjes vertoond, al zijn er wat problemen met de techniek, waardoor sommige films niet getoond kunnen worden (‘missing codec’) en bij een aantal andere films het geluid niet doorkomt dan wel niet synchroon loopt.
José Bibián vertelt dat hij afkomstig is uit Spanje, naar Nederland kwam om te studeren en uiteindelijk gebleven is. Van beroep is José Bibián tolk-vertaler. Sinds het begin van de jaren 80 heeft hij films gemaakt. Het begon toen hij in Amsterdam als vrijwilliger werkte bij een scholierenclubje. Het maken van films bleek heel geslaagd om jongeren iets leuks te laten doen. Zo ontdekte hij de kracht en charme van de ‘one minutes’, zo vertelt hij. In de loop van de avond wordt duidelijk dat hij sinds 2014 meerder malen het Nederlands 1-Minuut filmfestival heeft gewonnen. Als winnaar vertegenwoordigt hij Nederland dan bij de ‘World Movie Minute Cup’. In 2015 won hij voor Nederland dit festival in St Petersburg met de film ‘Haat’, en in 2016 wederom met ‘Killing boys’. Ook andere internationale prijzen heeft hij gewonnen. In een overzichtsslide zien we dat José in de periode 2009-2021 64 1-minuutfilmpjes gemaakt heeft.
Als eerste vertoont hij een van zijn eerste ‘one minutes’: de SD-film ‘Politiek Correct’, waarna een stel volwassenen een aantal kinderen in elkaar slaat omdat die met stenen naar een vos gooiden.
Over zijn aanpak: “De kijker moet iets leren, zowel maker als kijker moet er plezier in hebben en de film moet een beetje kunstzinnig zijn”. Maar daarnaast heb je ook nog goede ideeën nodig. Die haalt hij uit boeken, kranten, mopjes/anekdotes/strips en uit het leven zelf. Hij noteert al zijn ideeën en werkt vanuit die lijst. Om kort en krachtig een boodschap over te brengen blijkt 1 minuut heel handig. Maar José kijkt er ook pragmatisch naar: “de benodigde hoeveelheid geld, tijd en draaidagen blijven ook beperkt bij zulke korte films”. Groot bijkomend voordeel: “deze films kan je ook op Instagram zetten, naast YouTube, en door hun lengte worden ze veelal uitgekeken”.
Het zou te ver voeren om alle films die José vertoont hier de revue te laten passeren; in dit verslag komt een selectie ervan langs. 
Als tiende film vertoont José ‘Irene’, naar een commercial die hij in Chili gezien had. Hiermee won hij het NOVA-festival, maar vanwege vermeend plagiaat werd de prijs teruggetrokken. José is van mening dat de regels van de NOVA wat dat betreft onduidelijk zijn; in de filmwereld is het maken van ‘remakes’ tenslotte heel gebruikelijk.
Wat is nou nodig voor een sterke 1-minuutfilm: “Als eerste een goed verhaal, de film moet impact hebben, goede acteurs zijn essentieel, goede techniek ook. Op een festival wordt je film in de competitie (als hij verder komt) meerdere keren getoond en dan moet hij aantrekkelijk blijven om naar te kijken.” Hij vertoont ‘De eerste keer’, inderdaad gedragen door een zeer sterk spelende actrice, en vertelt dat door het winnen van prijzen het steeds makkelijk wordt om goede acteurs/actrices in je film te krijgen.
In 2015 maakte José ‘HAAT”, over een Duitse soldaat in Nederland en won weer, eerst in Nederland en later in St Petersburg. Ondertussen vertelt hij dat zijn 1-minuutfilms gemiddeld uit 22 shots bestaan. En dat het 1-minuutformat vaak te kort is om te voldoen aan de triadische structuur (begin, midden, eind) van een film; meestal is er geen tijd om de film in te leiden. Wel is essentieel dat de film meerdere spanningspieken bevat terwijl de nieuwsgierigheid van de kijker moet blijven groeien.
Soms maakt José ook films naar ideeën van anderen: zoals het meisje Roosje Somers, die een gedicht van Annie M.G. Schmidt inspreekt bij beelden van haar als juffrouw Scholten op de Dam (‘Pas op voor de hitte’). Of een ballerina die een choreografieregistratie nodig heeft als pitch voor een sollicitatie (‘The beauty and the bumble bee’). Ook ‘Het spel’ was een initiatief van de twee er in spelende kinderen.
Zo zagen we in totaal ruim 35 van zijn 1-minuutfilmpjes, van serieus tot humoristisch, altijd met een onderliggende boodschap, want José wil met zijn films ook van de wereld een betere plek maken. En omdat José er erg veel bij vertelde, hebben we ook veel geleerd over wat er komt kijken bij het maken van een goede 1-minuutfilm. LVSL-ers: aan de slag!

Ruud Smeenk